Sunday, March 11, 2012

PANGLUNG GA SHAKA

Panglung Ga Shaka, 1947.
-Panglung
        12th, February, 1947.
                Panglung mare kaw galaw ai zuphpawng hta, Myen mung Governor wa a amu gun Kongsi salang nkau mi hte, Sam Zawbwa ni yawng hkra mung, mung shawa dat kasa ni rai ma ai Sam Mung, Jinghpaw Bum ga the Hkang Bum ga dat kasa ni mung, sa du dung lawm ma nna,
                Zuphpawng de sa du dung lawm ai myitsu salawm ai salang ni yawg hkra gaw, Myen Mung lapran asuya the Sam, Jinghpaw, Hkang ni gan jahkrum la nhtawm, galaw sa wa yang, shanglawt lu lam gaw grau lawan na re ngu kam hpa let, zuphpawng sa myitsu salang; dat kasa ni gaw myit mang langai sha hte, lawu de na hte maren dawdan da saga ai.
1.       Governor wa gaw, Bum ga masha kahkyin gumdin chyawm tari Kongsi kaw na madi shadaw ya ai Bum ga dat kasa langai hpe, Bum ga ginra ni hte seng ai amu magam ni hpe hparan dawdan garum na matu, Governor wa a mungbawng salang hku lata tawn ya na.
2.       Lahta de na mung bawng salang wa hpe, Governor wa a amu gun Kongsi hta hkringmang dap nlu hkringmang wa ngu nna lit shatsam ya na. Bum ga ginra ni hte seng ai magam lit ni hpe gun hpai lu na matu, Mungdan makawp maga dap hte Maigan Kyithkai dap ni hpe zawn, upadi lam masa ni gyin shalat masat tawn ya nhtawm, Governor wa a amu gun Kongsi a ahkang aya shingwang kata hta, seng ang ai amu magam ni hpe gun hpai lu na. Lahta de na Bum ga ginra mungbawng salang wa hpe mung up ah na ahkang aya jum lang lu na matu, lahta de jai lang ai ladat ni hte maren, upadi lam masa ni hpe gyin shalat, ka masat tawn ya na.
3.       Lahta de na mungbawng salang wa hpe shingdep shingtau tai ya na matu, shi hte amyu n bung nna, kaga Bum ga masha baw hpan ni a gawng malai tai ya lu ai ningtau mung bawng salang marai lahkawng hpe san tawn ya na. Ndai ningtau mungbawng salang yang aw, tinang hte seng ang ai ginra ni hpe lit la nna ngam nga ai buga ginra ni hpe gaw, mungbawng salang wa e nan lit la na rai nga ai. Ndai mung bawng salang marai masum gaw, gaw da ai tara hta ka masat tawn ya ai the maren, tinang hte seng ang ai magam lit ni hpe galung gun hpai ai zawn, lit mung jawm la ra na.
4.       Mung bawng salang wa gaw, amu gun Kongsi hta Bum ga ginra ni hpe gawng malai tai ya let, shang lawm nga ai dat kasa wa rai tim, Bum ga ginra ni hte seng ai magam bungli ni hpe bawngban ai zuphpawng ni hta ningtau mung bawng salang yan mung sa du bawng bn lawm na ahkang nga ai.
5.       Lahta de myit hkrum da sai hte maren, Governor wa a amu gun Kongsi hpe hpaw ninghtan jat na rai timung, Bum ga ginra ni a, tinang ginra kata uphkang lam hte seng nna lu tawn chyalu rai sai ahkaw ahkang ni hpe ginlut kau shangun ai lam ni, gara buga ginra ni hta mung tsep kawp n galaw lu na. Bum ga ginra ni hta, tinang ginra tinang uphkang lu na ahkaw ahkang tup hkrak lu tawn ai lam hpe masa hku nna hkap la na.
6.       Munghpawng Myen mungdan kata hta, Jinghpaw mungdaw gaw de ya na hte, lamu ga jarit masat ya na matu, Mung Gyin Shalat Rapdaw de tang madun nna dawdan ai lam hkam la ra ai rai timung, shing re ai mung daw hpe gaw de ya na matu ra ahkyak sai ngu myit hkrum hkap la tawn saga ai. Ndai yaw shada ai lam hpe ta tut hkrang shapraw lu na matu, shawng nnan na lagaw lahkam hku nna, 1935 ning Myen Mung uphkang upadi hte maren, Japan shang ginra daw II (Mungbawng salang ni hte bawngban nhtawm, Governor wa uphkang ai ginra) hpe uphkang ai zawn, Myitkyina hte Manmaw Ginwang kata na buga ginra ni hpe uphkang lam hte seng nna mung, Bum ga ginra ni a mungbawng salang wa hte ningtau mung bawng salang yan hte bawng jahkrup lu na.
7.       Bum ga ginra mung shawa ni gaw, Democracy mungdan ni hta ningpawt hkridun ahkaw ahkang ni ngu masat hkap la da ai ahkaw ahkang ni(Rights) hte hkam sha lam ni (Privileges) hpe hkam sha, jai lang lu na.
8.       Ndai myit hkrum lam hte seng ai bungle mahkyen ni a majaw, Sam Mung hpe jaw tawn sai tinang ra sharawng ai hte maren ja gumhpraw jai lang lu ai ahkaw ahkang hpe, kaning rai tim, nsum mat lu na.
9.       Ndai myit hkrum lam hte seng ai bungli mahkyen ni a majaw, Myen Mung a ahkun hkanse ni kaw nna Jinghpaw Bum ga the Hkang Bum ga ni lu la ging ai garum gahtau gambum hpe nsum mat lu na. Asuya amu gun Kongsi gaw Sam Mung hte Myen Mung a lapran hta tatut galaw nga ai ja gumhpraw jai lang masing zawn, Jinghpaw Bum ga hte Hkang Bum ga ni hta mung, masing jahkrat nhtawm, jai lang yang main na, nmai na ngu ai hpe Bum ga ginra mung bawng salang wa hte ningtau mungbawng salang yan hte bawngban nna jep maram yu na.
                 Ndai Panglung ga shaka laika hpe Myen Mung Governor hpang de mung, Governor wa
kaw nna England Hkawhkam wa a asuya hpung de mung matut tang madun ra ai majaw, Ingalik laika hte ka tawn ma ai. Myen ga de gale ai lam hpe gaw hpang e she galaw la mu ai. Labau shang Panglung ga shaka laika hta myit hkrm lam ta masat ka ai myit su  Du Salang dat kasa ni gaw lawu de na hte maren rai nga ai.
1.       Bogyoke Aung San                                                   -              Myen mung asuya a malai
2.       Sao Khun Pan Sing                                                   -              Tawnpeng Zawbwa
3.       Sao Shwe Thaike                                                      -              Nyawngshwe Zawbwa
4.       Sao Hong Hpa                                                          -              Dingdung Sinli Zawbwa
5.       Sao Nun                                                                   -              Laihka Zawbwa
6.       Sao Sam Htun                                                          -              Mung Pawn Zawbwa
7.       Sao Htun Aye                                                           -              Hamonghkam Zawbwa
8.       U Pyu                                                                       -              Tanhtung Zawbwa a kasa
9.       Howa Duwa Hkun Hpung                                         -              Sinli dat kasa
10.   U Tin Aye                                                                 -              Taunggyi dat kasa
11.   U Kya Bu                                                                 -              Sipaw dat kasa
12.   Sao Yape Hpa                                                          -              Sipaw dat kasa
13.   U Khun Htee                                                            -              Panglung dat kasa
14.   U Htun Myit                                                             -              Mawkmai dat kasa
15.   U Khun Saw                                                            -              Pindaya dat kasa
16.   Sama Duwa Sinwa Nawng                                        -              Jinghpaw dat kasa (Myitkyina)
17.   Duwa Wabaw Zau Rip                                             -              Jinghpaw dat kasa (Myitkyina)
18.   Duwa Dingra Tang                                                   -              Jinghpaw dat kasa (Myitkyina)
19.   Panghuk Duwa Zau Lawn                                        -              Jinghpaw dat kasa (Manmaw)
20.   Lawdan Duwa Zau La                                             -              Jinghpaw dat kasa (Manmaw)
21.   Duwa Labang Grawng                                             -              Jinghpaw dat kasa (Manmaw)
22.   U Htur Hmung                                                         -              Hkang dat kasa (Falam)
23.   U Htawng Za Khup                                                 -              Hkang dat kasa (Tidim)
24.   U Kio Mang                                                            -              Hkang dat kasa (Hahka)
          Lawdan Duwa Zau La gaw, ta masat ka na mying jahpan hta lawm tim, hkaum n pyaw mat ai majaw, shi a ta masat ka ai lam n mu lu ga ai. Hkang dat kasa U Htawng Za Khup mung, asuya magam gun langai rai nna, Ingalik asuya a rung htung tara hte maren, mung masa lam hta n mai  lawm ai a majaw,  dai shani jang hta, ta masat n lu ka dat wu ai. Rai tim, shata mi daram  na ai hpang  she ahkang lu nna ta masat ka ai nga ai.
         Panglung ga shaka gaw, Aung San – Attlee myit hkrum ga shaka hte maren, Myen hte Bum
ga ginra dat kasa ni shada da bawngban ai kaw nna pru wa ai mahtai rai nga ai. Dai Majaw, Panglung ga shaka hpe Ingalik asuya mung hkap la yang mai na lam,  Mr. Bottomley gaw Hkawhkam a a asuya hpung de madi shadaw sumtang laika ka dat wu ai.  Dai hte maren, Myen mung Governor wa Sir.Hubert Rance mung,
Panglung ga shaka hpe Ingalik Hkawhkam asuya kaw nna hkap la ya na matu, February shata (24) ya  shani
 hta tang madun ya sai.
         Panglung ga shaka hte maren, February shata (12) ya shani e nan, Bum ga ginra ni a gawng malai tai let, Governor wa a amu gun (hkringmang) hpung hta mung bawng salang hku shang lawm na matu,  Mung Pawn Zawbwa Sao San Htun hpe lata san tawn mu ai. Jinghpaw hte Hkang dat kasa  ni kaw na gaw, tinang ginra de nhtang w nna mung shawa hte bawngban nna she mying   jahpan jaw na matu hkyen lajang da mu ai. Shing rai, Sama Duwa Sinwa Nawng hpe Jinghpaw mungbawng salang ngu nna mung, U Wam Ko Hau hpe Hkang mungbawng salang ngu nna mung, tang sharawt da masai.


                                                      From: Jinghpaw Mungdaw Byin Pru Wa Ai Lam
                                                                     (Duwa Lanan Bawk)

                                                         

No comments:

Post a Comment